Schijf 4 - Speelruimte

Voor de aantrekkingskracht van een speeltuin, is de ligging of inrichting van het speeltuingebouw van belang, maar kinderen komen natuurlijk om te spelen. Prettig spelen gaat samen met veilig spelen. Het ontwerp van de speelruimte staat in dit hoofdstuk centraal. Aan de hand van een vlekkenplan kunnen verschillende speelgebieden worden bepaald en vervolgens ingericht met speeltoestellen en -aanleidingen. Deze dienen correct geplaatst te worden, op de juiste (valdempende) ondergrond, en te voldoen aan de norm (o.a. NEN-EN 1176) en bijbehorende wet- en regelgeving.

Speelkwaliteit

Uitgangspunt voor beheerde speeltuinen is 5000 m2 buitenruimte. Dit is om efficiënt beheer en onderhoud te kunnen garanderen en ruimte te hebben voor een creatieve invulling en voldoende speelkwaliteit. Bij de inrichting van speelruimte wordt het aanbod en structuur van de spelvormen vastgelegd. Een lege speeltuin kan aanleiding geven tot verveling, waardoor pestgedrag kan ontstaan.

Naast een lege speeltuin, kan een overvolle speeltuin juist weer onoverzichtelijk zijn. Gevaarlijke situaties kunnen ontstaan doordat kinderen te dicht op elkaar spelen.

Een situatie waarbij een kind bijvoorbeeld tijdens het rennen in botsing komt met iemand die net van de glijbaan gaat. Bij toestellen - zoals een glijbaan - waar kinderen hun beweging niet of moeilijk kunnen stoppen, is er sprake van “een gedwongen beweging”. Voor deze toestellen gelden afwijkende regels - die we in het KADER: "Regelgeving speelruimte" bespreken (onder het kopje, Opvangzone).

Kortom: Een goed ontworpen speelruimte zorgt ervoor dat kinderen elkaar niet in de weg zitten, maar ook niet van elkaar geïsoleerd zijn, maar dat kinderen op een prettige manier naast en mét elkaar kunnen spelen.

Vlekkenplan

Het speelterrein inrichten kan aan de hand van een indeling in vlekken waaraan activiteiten, spelvormen en leeftijden worden toegekend. Deze vlekken sluiten aan bij de fysieke en sociale mogelijkheden van kinderen in de verschillende leeftijdscategorieën. De jongste kinderen spelen dichtbij het speeltuingebouw en terras, waar het meeste toezicht gehouden kan worden.

Ontmoeten

Kinderen willen ook graag "chillen". Een plek waar ze met elkaar kunnen kletsen, foto's maken, even kunnen zitten en uitrusten.

Natuurlijk Spelen

Aanvullend op de traditionele speeltoestellen, mogen Kinderen ook wel eens vieze knieën krijgen, hun eigen spel ergens van maken en risico's opzoeken. Bij natuurlijk spelen horen ook natuurlijke materialen en uitstraling.

Traditionele Speeltoestellen

Formele speelvoorzieningen met speeltoestellen. Kinderen spelen graag samen. Een toestel waar meerdere kinderen tegelijk gebruik van kunnen maken, heeft de voorkeur boven een “solo” toestel. Dubbele schommels en mandschommels zijn populairder dan een enkele schommel. Net als veer-elementen waar meerdere kinderen op kunnen, in plaats van een verloren wipkip.

Huttenbouw

  • Bereikbaar vanaf de openbare weg voor het aanvoeren van het materiaal.
  • Direct toegankelijk voor hulpdiensten.
  • Niet in de nabijheid van gebouwen i.v.m. brandgevaar.
  • Brandslang of put aanwezig.

Sport

Ruimte voor sport en spel. Sportvoorzieningen maken een speelruimte aantrekkelijker voor oudere kinderen.

Plein

Een multifunctioneel plein, waar ook school- of buurtactiviteiten georganiseerd kunnen worden. Voldoende ruimte om te kunnen spelen, maar ook ruimte om een springkussen of kraampjes neer te zetten.

De vlekken met speelfuncties hoeven niet strikt van elkaar gescheiden te worden, maar mogen in elkaar overlopen. Voorbeelden van scheidingsoplossingen zijn beplanting, andere bestrating of door een glooiing in het terrein. De omgeving biedt vaak al veel speel- en vormgevingsmogelijkheden. Bij het inrichting van de speelruimte kunnen bestaande elementen de speeltuin een onderscheidend karakter meegeven en een vanzelfsprekende aansluiting op de omgeving.

Veiligheid

Sommige veiligheidskeuzes kunnen juist onveilig gedrag tot gevolg hebben. Kinderen gaan bijvoorbeeld bij onvoldoende uitdaging vaak zelf op zoek naar uitdaging. Bij sommige speeltoestellen wordt hier al rekening mee gehouden, denk aan het springen van een schommel, of het klimmen op het dak van een speelhuisje. Omdat kinderen alle objecten binnen de speelruimte kunnen zien als speeltoestel, zijn de veiligheidsnormen niet per soort object bepaald, maar per object in een bepaalde context.

Het WAS

Zo geldt bijvoorbeeld voor een trekvlot in een natuurgebied (zonder speeltoestellen) andere regels dan voor een trekvlot bij een speeltuin. Ook een kunstwerk of een ander object bij een speeltuin waar kinderen op kunnen spelen - bijvoorbeeld een oude tractor of boot - vallen onder het WAS (Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen) en dienen veilig te zijn voor spelende kinderen. Beplanting en tijdelijk door kinderen gebouwde constructies vallen niet onder het WAS, maar dienen eveneens veilig te zijn.

NEN-EN Norm

Voor speeltoestellen is een normstelling van toepassing. NEN-EN 1176 is de Europese veiligheidsnorm voor speeltoestellen en NEN-EN 1177 voor ondergronden. Deze normen zijn hulpmiddelen om de wetgeving na te leven. In het WAS wordt gesteld dat aangenomen mag worden dat speelplekken veilig zijn indien de speeltoestellen voldoen aan de norm.

De NVWA

De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) heeft als kerntaak het toezichthouden op naleving van wetten en voorschriften door bedrijven en instanties. Het WAS valt hieronder.

De AKI's

Aangewezen Keuringsinstanties (AKI's) voor speeltoestellen zijn de enigen die een speelplek of speeltoestel officieel mogen (af)keuren. Bij goedkeuring krijgt het toestel een certificaat. In Nederland zijn nieuwe toestellen verplicht om gecertificeerd te zijn. Leveranciers dienen hun toestellen te laten keuren.

(valdempende) ondergrond

Een kind kan in zijn enthousiasme van een speeltoestel of speelaanleiding af vallen. Daarom zijn er in de norm regels opgenomen over de valdempende ondergrond onder een toestel. De keuze voor een bepaalde ondergrond hangt samen met de hoogte waarop je van een toestel afvalt (valhoogte).

Secties
Sectie toevoegen

Opmerkingen